Tarih: 22 Kasım 2018
Bazı markalar, önümüzdeki yıllarda tekstil ürünlerinde büyük ölçüde geri dönüştürülmüş ham-maddeleri kullanarak yüksek kalitelerinden fedakârlık etmeden ürünlerini sunmaya devam etmeyi müşterilerine vaat etmektedirler. Bunun yanında geleneksel kazan boyama ve bitim işlemlerindeki enerji ve su tüketimlerinin azaltılmasına yönelik olarak kendi tedarik zincirleri ile birlikte çalışmalar yürütmektedirler.
Kazan boyama ile renklendirme, özetle üretim esnekliği nedeniyle tercih edilmektedir. Bu yöntemde çok küçük miktardaki renk talepleri hızlı bir şekilde tedarik edilebilmektedir. Kazan boyama yöntemi ile renklendirme konusu bu nedenlerle halen vazgeçilmez bir yöntemdir.
İplik üretimi sırasında eriyik polimere direkt olarak katkı beslenerek ipliğin renklendirilmesi veya fonksiyonellik kazandırılması yöntemi kütle boyama olarak adlandırılmaktadır. Kazan boyamanın aksine kütle boyamada herhangi bir su kullanımı yoktur. Kütle boyama çevreci motivasyonlarla giderek önemini artırmaktadır. İplik üretimi sırasında eriyik polimere granül formunda renk ve fonksiyonel katkılar beslenerek ipliğin üretilmesi hem su tüketimi hem de karbon ayak izi etkisinin azaltılması açısından avantaj sağlamaktadır. Kütle boyamada geleneksel problem her zaman üretim esnekliğinin olmaması olmuştur. Küçük renk taleplerinin karşılanması veya renk taleplerinin hızlı tedarik edilememesi sorun oluşturmaktadır. Ancak bu durum değişmektedir. Günümüzde çok küçük lotlarla iplik üretimi yapabilecek esnek prosesler ticarileştirilmiştir. Bunun yanında hem renk hem de fonksiyonel masterbatch üretim teknolojisi giderek gelişmektedir.
İplik üretimi sırasında çeşitli katkılar ilave edilerek bitim işlemine gerek kalmadan ipliğin birçok özelliği geliştirilebilmektedir. Örneğin, halojen içermeyen polimerik katkılar beslenerek tekstillerin yanma direnci kalıcı olarak iyileştirilebilmektedir. Bilindiği üzere, otel, sinema ve otomotiv uygulamalarında kullanılan kumaşların belirli bir yanmazlık sınıfında olması talep edilebilmektedir. Özellikle poliester temelli iplik üretimi sırasında masterbatch ilavesi ile birçok yanmazlık sınıfına ulaşılabilmektedir.
Bu yöntem kazan boyamaya göre daha az su kullanımı gerektirmesinden dolayı daha çevrecidir. Ayrıca kütle boyama yöntemi, yanma geciktirici katkı polimer zincirleri arasına entegre olduğu için çektirme veya fular uygulamalarına göre daha kalıcı bir yanmazlık performansı sağlamaktadır.
Kütle boyamada teknik tekstillerin dış ortam koşullarına dayanmasını sağlayacak katkılar da beslenebilmektedir. Bu uygulamalarda kumaşın güneşin zararlı ultraviole ışınlarından zarar görmesini engellemek için iplik üretimi sırasında yüksek performanslı ultraviole ışınlarını emen katkılar ilave edilebilmektedir.
Kütle boyamanın kazan boyamaya göre bazı diğer teknik avantajları da mevcuttur. Örneğin, masterbatch ile renklendirmede yüksek ışık haslıklı pigmentler kullanılarak ISO 105 B04 test standardına göre 2000-4000 saate kadar 7-8 renk haslık seviyeleri korunabilmektedir.
Kütle boyamanın bir diğer avantaji geri dönüştürülmüş sentetik ipliklerin boyanmasında ortaya çıkmaktadır. Bilindiği üzere, büyük markalar birer birer geri dönüştürülmüş kaynaklarla ürünlerini tedarik edeceklerine yönelik bilgilendirmeler yayınlamaktadırlar. Geri dönüştürülmüş iplikler kazan boyamada boyandığında lotlar arasında boya çekimi farkı kaynaklı ton farkları oluşabilmektedir. Kütle boyamada ise böyle bir sorun yoktur. Geri dönüşümün giderek öneminin artması önümüzdeki yıllarda kütle boyamaya olan talebin artmasına sebep olabileceği düşünülmektedir.